środa, 9 lipca 2014

Carpooling

Carpoolingiem nazywamy zaoferowanie przez właściciela miejsca w samochodzie osobowym innym osobom, które dokonują podróży w zbliżonym czasie i w pobliskich źródłach i celach podróży, przynoszące obu stronom korzyści wynikające z oszczędności czasu i kosztów[1]. Coraz powszechniej stosowana forma przejazdu, uważana także za „płatny autostop”, „e-autostop” bądź „współczesny autostop”, jest alternatywą dla zbiorowego transportu publicznego. Przynosi pożytek zarówno kierowcy jak i pasażerom. Pierwsi korzystają na zwrocie kosztów paliwa, opłat parkingowych, autostradowych czy wypożyczenia samochodu. Drudzy, nieposiadający odpowiedniego połączenia komunikacją publiczną, oszczędzają czas oraz zyskują wygodę. Zjawisko to ogranicza zatłoczenie na drogach, jednocześnie pozytywnie wpływając na środowisko. Może funkcjonować podczas dojazdów do pracy, szkoły czy dalszych podróży.

Początki carpoolingu sięgają lat 50. XX wieku. W Europie Zachodniej popularność zyskał w latach 70 podczas tzw. kryzysu paliwowego, spowodowanego gwałtownym wzrostem cen ropy naftowej[2]. W  latach PRL prowadzona była kampania „podwieź sąsiada”, którą uznaje się za rozpoczęcie polskiego carpoolingu. Obecnie, do zwiększenia popularności grupowych przejazdów w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Australii i Nowej Zelandii przyczyniły się specjalnie wydzielone pasy dla samochodów przewożących co najmniej 2-3 osoby, tzw. pasy HOV (z ang. a high-occupancy vehicle lane, znane także jako a HOV lane, carpool lane, diamond lane, transit lane czy T2 / T3 lanes)[3]. Współcześnie wpływ na zwiększenie zainteresowania zjawiskiem ma fakt powstawania kolejnych serwisów internetowych ułatwiających znalezienie towarzyszy podróży, nierzadko wspierane przez lokalne władze. Są to portale krajowe, europejskie, bądź światowe, wyposażone w wyszukiwarki odnajdujące pożądane trasy. Poprzez nie następuje pierwszy kontakt współpasażerów i ustalenie zasad przejazdu. Najwięcej ofert dotyczy jednorazowych kursów na dłuższych trasach. Zdarzają się ogłoszenia regularnych dojazdów.

Portale carpoolingowe „…we Francji stały się na tyle poważną konkurencją dla kolei, że te musiały obniżyć ceny biletów. To właśnie tam powstał w 2006 r. serwis BlaBlaCar. Obecnie cała jego europejska społeczność liczy ponad 3 mln użytkowników. Niemiecka strona Carpooling, konkurent BlaBlaCar, w ciągu trzech ostatnich lat zwiększył liczbę użytkowników w dziewięciu krajach Europy z miliona do ponad 4 milionów. We Francji ten wzrost od 2011 do 2012 roku był pięciokrotny. Polska na tle innych krajów wygląda bardzo dobrze. W 2012 roku, w porównaniu z rokiem poprzednim, odnotowano wzrost liczby użytkowników o ponad 100 procent. To przede wszystkim efekt coraz większego zaufania do wspólnych przejazdów oraz drożejącego paliwa, opłat drogowych, a także kosztownych i mało wygodnych połączeń kolejowych i autobusowych…”[4]

Tradycyjny autostop różni się od zaplanowanego carpoolingu. Na portalu zbiorowych przejazdów można na interesującej trasie wybrać konkretny kurs, biorąc pod uwagę przy tym parametry takie jak godzina wyjazdu, planowany czas przejazdu czy sugerując się krótką notką kierowcy na swój temat. Kolejną różnicą jest sprawa płatności za przejazd. Uczestnicy carpoolingu płacą za przejazd cudzym samochodem. W tradycyjnym autostopie brak tego elementu. Istnieją jednak kierowcy, którzy oferują swój przejazd za symboliczna złotówkę, w zamian za spędzenie razem czasu podczas podróży, wspólnej rozmowy i wymiany poglądów. Taka postawa zdaje się być przynależna bardziej do tradycyjnej formy autostopu, zbliża ku sobie obie omawiane formy podróżowania. Carpooling wydaje się być bezpieczniejszy, ze względu na posiadanie szerszych informacji obu ze stron na swój temat. Pewna część emocji towarzysząca przy pierwszym kontakcie nieznajomych pozostaje jednak wspólna dla carpoolingu i autostopu.

----------
Tekst jest częścią pracy dyplomowej licencjackiej pt. "Zjawisko autostopu we współczesnej turystyce" (Nycz 2014). Aby przeczytać całość skontaktuj się z Autorem. 



[1] Nosal K. Starowicz W., 2010. Wybrane zagadnienia zarządzania mobilnością. Transport Miejski i Regionalny, Nr 3.
[2] http://www.kobiecybialystok.pl/carpooling-czyli-powrot-akcji-podwiez-sasiada/
[3] Nosal K. Starowicz W., 2010. Wybrane zagadnienia zarządzania mobilnością. Transport Miejski i Regionalny, Nr 3.
[4] http://pierwszymilion.forbes.pl/carpooling-w-polsce-wirtualny-autostop-coraz-popularniejszy,artykuly,158278,1,1.html
Layout by Tyler