środa, 9 lipca 2014

Historia motoryzacji i turystyki motorowej



Człowiek od zawsze wykazywał potrzebę przemieszczania się. Potwierdzają to zarówno zapiski sprzed wieków, przekazy ustne oraz naukowe odkrycia. Równolegle z potrzebą przemieszczania pojawiała się konieczność transportowania różnego rodzaju dób należących do człowieka. Owe potrzeby skłaniały do kreatywności i wyzwalały inicjatywę w działaniu do budowy czegoś, co ułatwiłoby mobilność. Tak powstały pojazdy. Ich rozwój jest bezpośrednio połączony z rozwojem motoryzacji, która jest jednym z ważniejszych elementów cywilizacyjnych mijających epok, jak i obecnych czasów.[1]
         Podstawowym elementem każdego pojazdu jest koło. Najstarsze ślady mówiące o wynalezieniu koła można szukać w Mezopotamii ponad 3000 lat przed narodzinami Chrystusa. Początkowo, w starożytności i średniowieczu, wynalazek koła dał podstawy do budowy wózków oraz wozów ciągnionych przez człowieka albo zwierzęta. Z czasem dla potrzeb wojska powstały rydwany. Dopiero w następnych epokach zrodziły się w Europie pomysły skonstruowania pojazdu poruszającego się z wykorzystaniem własnego źródła energii. Pierwszy, uznawany z protoplastę obecnego samochodu powstał pod koniec XIX wieku, kiedy to pojawiło się przekonanie o konieczności połączenia kół z silnikiem.
W roku 1885 ogłoszono patent na trójkołowy pojazd skonstruowany przez niemieckiego inżyniera, pioniera motoryzacji Karla Fridricha Benza. Datę tę uznaje się za narodziny samochodu. Należy jednak nadmienić, że dziesięć lat wcześniej podobny pojazd, wózek ręczny napędzany silnikiem benzynowym, skonstruował austriacki mechanik i wynalazca Siegfried Marcus. Rozwój konstrukcji układów samochodów z XIX wieku, oparty głównie na postępie technologii, doprowadził do powstania samochodu współczesnego.[2] Można stwierdzić zatem, że samochód to dziecko zrodzone w epoce przemysłowej. W niej wzrastało, następnie rozwijało się, by w końcu osiągnąć wiek dojrzały pod każdym względem, tj. konstrukcyjnym, technologicznym i produkcyjnym.
Obecnie samochód jest podstawowym środkiem transportu i stanowi o zmotoryzowaniu poszczególnych grup społeczeństwa. Fenomen samochodu osobowego należy rozpatrywać nie tylko jako technicznego środka realizacji mobilności ludzi, ale także w kategoriach ekonomicznych, w tym wynikających z ruchu turystycznego. 
            Turystyka jest jednym z najbardziej dynamicznie rozwijających się zjawisk, co spowodowane jest nieustannym postępem cywilizacji.[3] Jeszcze w XIX wieku, kiedy powstawały pierwsze pojazdy, turystyka była sporym wyzwaniem. Podejmowany trud jednak malał wraz z upowszechnieniem się mechanicznych środków transportu. Biorąc pod uwagę sposób przemieszczanie się osób podróżujących jako kryterium podziału turystyki wyróżniamy m.in. turystykę motorową, gdzie środkami transportu są pojazdy mechaniczne (samochody osobowe, motocykle, autokary). Janusz Merski i Joanna Warecka (2009) pojęcie turystyki motorowej dzielą na caravaning, turystykę samochodową oraz turystykę motocyklową.[4]
            W ostatnich latach XIX wieku powstawała w Polsce zorganizowana turystyka motorowa. Pierwsze wycieczki samochodowe po kraju organizowano już w 1897 roku. Dziesięć lat musiano jednak czekać do rozpoczęcia formowania pierwszej organizacji, kiedy to w 1907 roku zatwierdzono statut i jednocześnie oficjalnie utworzono Towarzystwo Automobilistów Królestwa Polskiego, działającego pod zaborem rosyjskim.[5] Po odzyskaniu przez Polaków suwerennego państwa w 1918 roku Towarzystwo przekształciło się w Automobil-Klub Polski. Sekcję turystyki Automobil-Klubu utworzono w 1926 roku. Rok wcześniej, w 1925 roku, działała już organizacja zrzeszająca automobilistów – Polski Tourning Klub, która zajmowała się niemal wyłącznie turystką motorową. Współpracowała ona z prężnie działającym Polskim Towarzystwem Krajoznawczym i Polskim Towarzystwem Tatrzańskim. W 1926 r. powstał niezależny Polski Związek Motocyklowy. Działalność tych organizacji została scalona w 1950 roku poprzez utworzenie Polskiego Związku Motorowego. Kilka lat później, dzięki rosnącej popularności turystyki motorowej, pojawiają się w Polsce pierwsi chętni do podróży autostopem.
Turyści motorowi dysponując szybkimi środkami lokomocji są w stanie zwiedzić większą liczbę miejsc w ciągu tego samego czasu niż podróżnicy innych form turystyki, np. turystyki pieszej. Stale rozbudowywana sieć dróg, towarzysząca im baza noclegowa i gastronomiczna sprzyja masowości uprawiania turystyki motorowej. Ta zaś może być praktykowana przez cały rok oraz bez ograniczeń górnej granicy wiekowej. Ważnym aspektem jest także możliwość uczestniczenia w turystyce motorowej ludzi niepełnosprawnych, zarówno jako kierowców, jak i pasażerów. Turystyka motorowa, jako forma turystyki kwalifikowanej, jest obecnie niezaprzeczalnie najpopularniejszą formą podróżowania.[6]
----------
Tekst jest częścią pracy dyplomowej licencjackiej pt. "Zjawisko autostopu we współczesnej turystyce" (Nycz 2014). Aby przeczytać całość skontaktuj się z Autorem. 

[1] Szczepaniak C., 2000. Motoryzacja na przełomie epok. PWN, Warszawa. Str. 7
[2] Szczepaniak C., 2000. Motoryzacja na przełomie epok. PWN, Warszawa. Str. 29, 97
[3] Różycki P., 2009. Zarys wiedzy o turystyce. Wydawnictwo Proksenia, Kraków. Str. 6
[4] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa.
[5] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa. Str. 153
[6] http://www.pzm.pl/turystyka/historia-turystyki-motorowej
Layout by Tyler