Człowiek od zawsze wykazywał potrzebę przemieszczania się. Potwierdzają
to zarówno zapiski sprzed wieków, przekazy ustne oraz naukowe odkrycia. Równolegle
z potrzebą przemieszczania pojawiała się konieczność transportowania różnego
rodzaju dób należących do człowieka. Owe potrzeby skłaniały do kreatywności i
wyzwalały inicjatywę w działaniu do budowy czegoś, co ułatwiłoby mobilność. Tak
powstały pojazdy. Ich rozwój jest bezpośrednio połączony z rozwojem
motoryzacji, która jest jednym z ważniejszych elementów cywilizacyjnych
mijających epok, jak i obecnych czasów.[1]
Podstawowym elementem każdego
pojazdu jest koło. Najstarsze ślady mówiące o wynalezieniu koła można
szukać w Mezopotamii ponad 3000 lat przed narodzinami Chrystusa. Początkowo, w
starożytności i średniowieczu, wynalazek koła dał podstawy do budowy wózków
oraz wozów ciągnionych przez człowieka albo zwierzęta. Z czasem dla potrzeb
wojska powstały rydwany. Dopiero w następnych epokach zrodziły się w Europie
pomysły skonstruowania pojazdu poruszającego się z wykorzystaniem własnego
źródła energii. Pierwszy, uznawany z protoplastę obecnego samochodu powstał pod
koniec XIX wieku, kiedy to pojawiło się przekonanie o konieczności połączenia
kół z silnikiem.
W roku 1885 ogłoszono patent na trójkołowy pojazd skonstruowany przez
niemieckiego inżyniera, pioniera motoryzacji Karla Fridricha Benza. Datę tę
uznaje się za narodziny samochodu. Należy jednak nadmienić, że dziesięć lat
wcześniej podobny pojazd, wózek ręczny napędzany silnikiem benzynowym,
skonstruował austriacki mechanik i wynalazca Siegfried Marcus. Rozwój
konstrukcji układów samochodów z XIX wieku, oparty głównie na postępie
technologii, doprowadził do powstania samochodu współczesnego.[2]
Można stwierdzić zatem, że samochód to dziecko zrodzone w epoce przemysłowej. W
niej wzrastało, następnie rozwijało się, by w końcu osiągnąć wiek dojrzały pod
każdym względem, tj. konstrukcyjnym, technologicznym i produkcyjnym.
Obecnie samochód jest podstawowym środkiem transportu i stanowi o
zmotoryzowaniu poszczególnych grup społeczeństwa. Fenomen samochodu osobowego
należy rozpatrywać nie tylko jako technicznego środka realizacji mobilności
ludzi, ale także w kategoriach ekonomicznych, w tym wynikających z ruchu
turystycznego.
Turystyka jest jednym z najbardziej
dynamicznie rozwijających się zjawisk, co spowodowane jest nieustannym postępem
cywilizacji.[3]
Jeszcze w XIX wieku, kiedy powstawały pierwsze pojazdy, turystyka była sporym
wyzwaniem. Podejmowany trud jednak malał wraz z upowszechnieniem się
mechanicznych środków transportu. Biorąc pod uwagę sposób przemieszczanie się
osób podróżujących jako kryterium podziału turystyki wyróżniamy m.in. turystykę
motorową, gdzie środkami transportu są pojazdy mechaniczne (samochody osobowe,
motocykle, autokary). Janusz Merski i Joanna Warecka (2009) pojęcie turystyki
motorowej dzielą na caravaning, turystykę samochodową oraz turystykę
motocyklową.[4]
W ostatnich latach XIX wieku powstawała
w Polsce zorganizowana turystyka motorowa. Pierwsze wycieczki samochodowe po
kraju organizowano już w 1897 roku. Dziesięć lat musiano jednak czekać do
rozpoczęcia formowania pierwszej organizacji, kiedy to w 1907 roku zatwierdzono
statut i jednocześnie oficjalnie utworzono Towarzystwo Automobilistów Królestwa
Polskiego, działającego pod zaborem rosyjskim.[5]
Po odzyskaniu przez Polaków suwerennego państwa w 1918 roku Towarzystwo
przekształciło się w Automobil-Klub Polski. Sekcję turystyki
Automobil-Klubu utworzono w 1926 roku. Rok wcześniej, w 1925 roku, działała już
organizacja zrzeszająca automobilistów – Polski Tourning Klub, która zajmowała
się niemal wyłącznie turystką motorową. Współpracowała ona z prężnie
działającym Polskim Towarzystwem Krajoznawczym i Polskim Towarzystwem
Tatrzańskim. W 1926 r. powstał niezależny Polski Związek Motocyklowy.
Działalność tych organizacji została scalona w 1950 roku poprzez utworzenie
Polskiego Związku Motorowego. Kilka lat później, dzięki rosnącej popularności
turystyki motorowej, pojawiają się w Polsce pierwsi chętni do podróży
autostopem.
Turyści motorowi dysponując szybkimi środkami lokomocji są w stanie
zwiedzić większą liczbę miejsc w ciągu tego samego czasu niż podróżnicy innych
form turystyki, np. turystyki pieszej. Stale rozbudowywana sieć dróg,
towarzysząca im baza noclegowa i gastronomiczna sprzyja masowości
uprawiania turystyki motorowej. Ta zaś może być praktykowana przez cały rok
oraz bez ograniczeń górnej granicy wiekowej. Ważnym aspektem jest także możliwość
uczestniczenia w turystyce motorowej ludzi niepełnosprawnych, zarówno jako
kierowców, jak i pasażerów. Turystyka
motorowa, jako forma turystyki kwalifikowanej, jest obecnie niezaprzeczalnie najpopularniejszą
formą podróżowania.[6]
----------
Tekst jest częścią pracy dyplomowej licencjackiej pt. "Zjawisko autostopu we współczesnej turystyce" (Nycz 2014). Aby przeczytać całość skontaktuj się z Autorem.
Tekst jest częścią pracy dyplomowej licencjackiej pt. "Zjawisko autostopu we współczesnej turystyce" (Nycz 2014). Aby przeczytać całość skontaktuj się z Autorem.
[1] Szczepaniak C., 2000. Motoryzacja na przełomie epok. PWN, Warszawa. Str. 7
[2] Szczepaniak C., 2000. Motoryzacja na przełomie epok. PWN, Warszawa. Str. 29, 97
[3] Różycki P., 2009. Zarys wiedzy o turystyce. Wydawnictwo Proksenia, Kraków. Str. 6
[4] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa.
[5] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa. Str. 153
[6] http://www.pzm.pl/turystyka/historia-turystyki-motorowej
[2] Szczepaniak C., 2000. Motoryzacja na przełomie epok. PWN, Warszawa. Str. 29, 97
[3] Różycki P., 2009. Zarys wiedzy o turystyce. Wydawnictwo Proksenia, Kraków. Str. 6
[4] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa.
[5] Merski J. Warecka J., 2009. Turystyka kwalifikowana. Turystyka aktywna. Wydawnictwo Almamer, Warszawa. Str. 153
[6] http://www.pzm.pl/turystyka/historia-turystyki-motorowej